خلقت مرد و زن
چرا خداوند با وجود قادر بودن مطلق اول مرد را خلق کرد و سپس زن را؟ چرا همزمان زن و مرد با هم خلق نشدند؟ ایا اصل مرد است و زن فرع؟
بر خلاف بعضی از ادیان و مذاهب، اسلام در بحث خلقت زن و مرد، یکی را بر دیگری برتری نداده است. تا مثلا حوا از دنده آدم خلق شده باشد یا او از مایه ای پست تر به وجود آمده باشد. قرآن کریم با کمال صراحت در آیات متعددی میفرماید که زنان و مردان از یک جنس و یک سرشت آفریده شده اند، و هر دو از یک گوهرند و برای یکدیگر آفریده شدهاند:
«هُنّ لباسٌ لکم و انتم لباس لهنّ؛ [بقره/۱۸۷] زنان زینت و پوشش شما هستند و شما نیز زینت و پوشش آنها هستید»
و تعبیراتی نظیر «ماء»، «طین»، «تراب»،«نطفه» و «علقه» و... برای انسان و بشر ذکر شده است که شامل مذکر و مونث می شود. پس در هیچ یک از مراحل پیدایش نسل انسانی، جنسیّت در میان نبوده است و تفاوتی میان آفرینش زن و مرد نیست. و درباره خلقت حضرت آدم و حوا نیز همین مساله صادق است. و کسانی که خلاف این مطلب را گفته اند، بی دقتی نموده اند. تعبیری که بعضی را به اشتباه دچار کرده است، در آیه ذیل مطرح شده است:
«خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها؛[نساء/۱] همه شما را از یک انسان آفرید و همسر او را (نیز) از جنس او خلق کرد.»
بعضی تصور کرده اند که آیه می گوید: زن از بخشی از وجود مرد خلق شده است. همانطور که در بعضی ادیان معتقدند، زن از دنده چپ مرد آفریده شده است. اما بیشتر مفسرین،[۱] گفتهاند که معنای آیه این است که زنان از جنس مردان هستند و شاهد بر این نظر، سه آیه دیگر است که میفرماید«خداوند همسرانتان را از جنس شما قرار داد» خَلَقَ لَکمُ مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا، (۲۱ روم) جَعَلَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکمُْ أَزْوَاجًا[نحل/۷۲] جَعَلَ لَکمُ مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا[شوری/۱۱]، زیرا قطعاً معنای این تعبیر، این نیست که همسر هر مردی از آن مرد آفریده شده است بلکه منظور وحدت طینت و سرشت آفرینش زن و مرد است.
علامه طباطبایی(ره) با بیان این نکته که «مِن» در آیات شریفه فوق، «مِن» نشویه است (یعنی منشأ چیزی را بیان میکند می فرماید: ظاهر آیه «و خلق منها زوجها» [نساء/۱] این است که همسری از نوع مرد آفرید و افراد انسانی، بازگشت به دو فرد همانند و مشابه دارند... بنابراین آنچه که در برخی از تفاسیر ذکر شده است که مقصود آیه، بیان این نکته است که زن از آدم، مشتق شده و پارهای از وجود آدم است و خداوند همسر آدم را از دنده او آفرید، سخنی بدون دلیل است و آیه بر این مطلب دلالت ندارد»[۲]
وهبة الزحیلی و فخر رازی و بسیاری دیگر از مفسرین اهل سنت نیز بر این نظر هستند[۳]
علاوه بر این باید دقت نمود که نه تقدم زمانی ملاک شرافت است و نه نوع ماده خلقت، چنانکه بسیاری از انسان های فاجر قبل از بسیاری ازاولیاء خاص الهی و حتی قبل از برترین مخلوقات (حضرت محمد مصطفی(ص) خلق شده اند و شیطان نیز که ماده خلقتش را دلیل برتری بر آدم گرفته بود، از درگاه الهی رانده شد. و تنها ملاک فضیلت انسان ها، در عمل خودشان به وجود می آید:
«إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ؛[حجرات/۱۳] گرامىترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست.»
[۱]. حسینی تهرانی، محمدحسین؛ نور ملکوت قرآن، ج ۲، ص ۹۸.
[۲]. الطباطبایی السید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۴،طهران: دار الکتب الاسلامیة، الطبعة الرابعة، ۱۳۶۲، ص ۱۴۵.
[۳]. الزحیلی وهبة، التفسیر المنیر، ج ۱، دمشق: دار الفکر، ص ۱۳۹.
http://soalcity.ir/node/677
